Kontakt lensler 1508 yılında ünlü bilim adamı Leonardo da
Vinci /nin yaptığı çizimlerinde tanımlandığı bilinmektedir. Kontakt lenslerin
bilinen tarihi 19 yüzyıldan itibaren gözlük camları ile birlikte başlamıştır.
1888 yılında Adolf Eugene Fick ve Kalt birbirlerinden
bağımsız olarak insan gözüne takılabilen ilk kontakt lens tasarımlarını ortaya
çıkarmıştır. 1888’den 1938’1e kadar yaklaşık 50 yıl boyunca şartların
ağırlaşması ve santralizasyonundaki güçlükler nedeniyle Sklera lensleri temel
kontakt lens olmuşlar ve 1948 yılına kadar üreytimi yapılmıştır.
1936 yılından sonra önemli
gelişme kaydeden Amerika, Polimetil
Metakrilat (PMMA) adlı şeffaf plastik üretti.1947 ‘de İngiltere’de Kevin Thouhy
sert plastikten kornea kontakt lensleri geliştirmiştir.
1974’de Norman Gaylord oksijen geçiren silikonlu temel PMMA
yapısı içine sokarak gaz geçiren sert kontakt lens leri ortaya çıkarmıştır.
1961’ de önemli bir yol kat eden Çekoslovakya’da Otto
Wichterle yumuşak hidrofilik plastikten imal edilmiş ilk yumuşak kontakt lensleri geliştirmiştir.Dünya piyasalarına sunumu 1972 yılında başlamıştır.Bu
lenslerin oksijen ve su geçirgenliği özellikle kullanım rahatlığı gibi önemli
avantajların varlığı ile dikkat çekmiştir
1984 yılında Michael Bay ve ekibi tarafından ilk kullan at
lensleri geliştirilmiştir.Lens materyali konusunda Wichterle’nin 1960 ‘lı
yıllarda Hidroksi Etil Metakrilati ( HEMA) geliştirmesinden sonra en önemli
gelişme; 1998 yılında uzun süreli kullanım için tasarlanmış silikon hidrojel
lenslerin sunulmasıdır. Kontakt lenslerin temel fizik özelliklerinin geniş anlamda ünlü
bilim adamı Leonardo da Vinci’nin 1508 yılında yaptığı çizimlerinde
tanımladığı bilinmektedir. İnsanlığın daha sonra yüzyıllar süren
aydınlanma döneminde belki kontakt lensler ile ilgili küçük gelişmeler
olmuşsa da kontakt lensin bilinen tarihi 19. yüzyıldan itibaren gözlük
camları ile birlikte başlamıştır. Rene´ Descartes 1636 yılında optik düzeltmeyi sağlamak için doğrudan
kornea üzerine yerleştirilen sıvı dolu bir cam tüp tanımlamıştır. Thomas Young 1801’de, Descartes’ın düşüncesini pratiğe
geçirerek, kontak lensin öncüsü sayılabilecek kornea yüzeyini nötralize
eden ‘hidradiaskop’ adını verdiği bir araç geliştirmiştir. 1888 yılında Adolf Eugene Fick ve Eugene Kalt birbirlerinden
bağımsız olarak insan gözüne takılabilen ilk kontakt lens tasarımlarını
ortaya çıkarmışlardır. 1888’den 1938’e kadar yaklaşık 50 yıl boyunca camdan yapılmak
zorunda olmaları ve ağırlıklarından dolayı kornea lenslerinin kalıcı
santralizasyoınundaki güçlükler nedeniyle sklera lensleri temel
kontakt lensler olmuşlar ve 1948 yılına kadar üretimi yapılmıştır. 1936’da Amerika’da ,polimetil metakrilat (PMMA) adlı şeffaf
plastiğin üretilmesinden sonra 1947’de İngiltere’de Kevin Thouhy sert
plastikten kornea kontakt lenslerini geliştirmiştir. 1974’de Norman Gaylord oksijen geçiren silikonu temel PMMA
yapısı içine sokarak gaz geçirgen sert kontakt lensleri ortaya
çıkarmıştır. 1961 yılında Çekoslovakya’da Otto Wichterle yumuşak hidrofilik
plastikten imal edilmiş ilk yumuşak kontakt lensleri
geliştirmiştir.Dünya piyasalarına sunumu 1972 yılında başlamıştır. Bu
lenslerin oksijen ve su geçirgenliği ve kullanımındaki rahatlıkları
gibi önemli avantajlarının varlığı dikkat çekmiştir. 1984’de Michael Bay ve ekibi tarafından ilk kullan-at lensleri geliştirilmiştir.
Lens materyali konusunda Wichterle’nin 1960’lı yıllarda hidroksi
etil metakrilatı ( HEMA) geliştirmesinden sonraki en önemli gelişme;
998 yılında uzun süreli kullanım için tasarlanmış silikon hidrojel lenslerin kullanıma sunulmasıdır.
Bize ulaşan bilgilerin ışığında ülkemizdeki kontakt lens tarihi
ise; 1944 yılında Dr.Opan’ın kontakt lensleri ilk tanımlayan yazısı ile
başlar:
İlk yayınlar
1944 Dr.E.Opan: Gözlük yerine göze yapışan camlar, Ask.Sıhh.Der.
1950 Dr.Z.Tekman: Kontakt camlar.AÜTF Yıllığı.
1957 Papadapulos: Kontakt lens ile düzelttiği keratokonus olgusu.Türk Oftalmoloji Cemiyeti, Tebliğ.
1966 Dr.C. Ünlüçerçi: Kontakt cam ve tatbikatı. VI. Türk Oftalmoloji Kongre Bülteni.
1968 Dr.V.Yiğitsubay: Kliniğimizde tatbike başlaması dolayısı ile kontakt lensler AÜTF Yıllığı.
Ülkemizde bilimsel anlamda çalışmalar yapmak, eğitim vermek ve
hatta yerli kontakt lens üretimini geliştirmek amaçlarına hizmet etmek
üzere üniversite ve eğitim hastanelerinde aşağıdaki klinikler
kurulmuştur.
Ülkemizde Kurulan ilk Kontakt Lens Bölümleri ve Öncü Hekimler:
1967… Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Kliniği… Dr.Vedat Yiğitsubay, Dr.Esin Fırat
1967… İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Ziya Gün Enstitüsü… Dr.Zeki Sürel
1969… Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Kliniği… Dr.Günhan Erbakan
1970… İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi … Dr.Turan Sezen
1974… Hacettepe ÜTF Göz Kliniği… Dr.Behiç Tüzmen, Dr.Hikmet Kandemir, Dr. Murat İrkeç
1977… SSK Ankara Hastanesi… Dr.S.Özkan,
1967’ de İÜ. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ve AÜ.Tıp Fakültesi
Göz Klinikleri, İngiltere Nystle firmasından getirttikleri
polimetilmetakrilat(PMMA )disklerini kendi laboratuvarlarında işleyerek
sert lenslerini üretmişlerdir ,
Daha sonra yurt dışından hammadde ithali ve yabancı sermayenin
gelmesi ile birlikte kontakt lens uygulamaları hız ve çeşitlilik
kazanmıştır.
1969- Kesin Firması’ndan Sırrı Dökünter’in çabalarıyla, Titmus Eurecon sert lenslerin yapımına başlanmıştır.
1978-Oksijen geçirgenliği daha iyi olan selüloz-asetat-bütirat(CAB)lenslerin üretimine başlanmıştır.
1981- Kesin Firması HEMA 38 ‘den Titmus Eurecon yumuşak lensleri üretmeye başlamıştır.
1982- Teka Tic.- B&L un yumuşak lenslerini ithal etmeye başlamıştır. |