Lens Nedir?

Kontakt lens nedir?

Kontakt lens, kornea ve sklera gibi gözün dış yüzeyi üzerine yerleştirilebilen, kırma kusurlarını düzeltme veya bazı göz hastalıklarını tedavi edici amaçlarla kullanılabilen dış protezlerdir. Son yıllarda kontakt lens teknolojisi çok ilerlemiş ve kullanımını kolaylaştıran yeni tasarım ve materyaller geliştirilmiştir.

Kontakt lens tipleri nelerdir?

Günümüzde temel olarak iki çeşit lens vardır. Bunlar gaz geçirgen sert lensler ve yumuşak lenslerdir. Gaz geçirgen sert lenslerin kullanımının gerektiği birkaç durum dışında çoğunlukla yumuşak lensler kullanılır.

Gaz geçirgen sert lensler: Göze yüksek oranda oksijen geçişine izin verdikleri için bu adı alırlar. Göze ilk takıldıklarında varlıkları hissedildiği için kullanımı belirli bir alışma süresi gerektiren bu lensler esasen yumuşak lenslerden daha dayanıklıdır. Korneanın şeklini almadıkları için yüksek astigmatizma ve keratokonus gibi olgularda özellikle tercih edilirler. Gençlik yaşlarından itibaren korneanın ilerleyici bir şekilde sivrileşmesi hastalığı olan Keratokonus hastalığında bu lenslerin sağladığı görme kalitesini başka hiçbir yöntem sağlayamaz ve bu olguların %93-97’sine gaz geçirgen sert lensler başarıyla uygulanabilir.

Yumuşak lensler: Günlük kullanılan 1 gün ömürlü lensler, günlük kullanılan 1 ay ömürlü lensler, günlük kullanılan 1 yıl ömürlü lensler, 1 hafta kullanılan 1 hafta ömürlü lensler, 1 ay kullanılan 1 ay ömürlü lensler, bazı göz hastalıklarının tedavisi için kullanılan tedavi edici lensler, bifokal/multifokal lensler ve renkli lensler gibi çok değişik tipleri vardır. Bunların kullanımı oldukça rahattır. Gözdeki kırma kusurun düzeltilmesi için kullanılan lenslerin çoğu renksizdir ve göze takıldığında görünümü değiştirmezler. Takıldıkları sürece kusuru düzeltir ve berrak bir görüntü sağlarlar.

Kontakt lenslerin avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Kontakt lenslerin avantajları;Kontakt lenslerin bazı kişiler için kozmetik faydası ve gözlük takmama rahatlığı yanısıra optik avantajları vardır.Yüksek dereceli kırma kusurlarında kontakt lensler küçük çaplı ve kalınlıklı olmaları yanısıra gözün direkt üzerinden düzeltme yapmaları nedeniyle çevresel kısımlardaki görme bozukluklarını azaltırlar.Tek gözünde ameliyat veya yaralanma gibi bir nedenle lensini yitirmiş olanlara verilen gözlük camları aşırı büyütme yaptığı için hastanın kullanabilmesi zordur. Kontakt lenslerde büyütme faktörü gözlük camlarına göre oldukça azdır ve hasta tarafından tolere edilebilir. Böylece hasta her iki gözünü kullanabilir hale gelir.Gözlüklerle çok az düzelme kaydedilebilen veya görmesi hiç düzeltilemeyen keratokonuslu veya başka bir nedene bağlı düzensiz korneası olan hastalar kontakt lenslerle sıklıkla iyi bir görme elde ederler.Kontakt lenslerin sporcular ve özel iş gereksinimleri olan kişiler için de avantajları vardır.

Kontakt lenslerin dezavantajları;Gözlüklere göre biraz daha masraflıdırlar. Ancak teknolojinin gelişimi sayesinde daha hesaplı kontakt lensler piyasaya sürülmektedir.Yeni kullanmaya başlayanların belli bir alışma süresi olur. Bu süre yumuşak lens kullananlarda daha az, sert lens kullananlarda daha uzundur (1 hafta-1ay).Kontakt lens kullanımında temizliğe çok dikkat etmek gerekir. İleride anlatılacak olan bazı göz sağlığı sorunları kontakt lens kullananlarda meydana gelebilir. Bazen lensin kullanılamadığı zamanlar olur ve bu zamanlarda gözlük kullanmak gerekebilir.

Kontakt lensler hangi amaçlarla kullanılırlar?

1. Kırma kusurlarının düzeltilmesi en sık kullanım amacıdır. Bu amaçla kullanımları gözlük kullanımına ve kırma kusurlarının cerrahi yöntemlerle ve lazerle düzeltilmesine bir alternatif oluşturmaktadır. Kontakt lensle düzeltme sağlanabilen kırma kusurları; Miyopi (Gözün kırma gücünün normalden fazla olması), Hipermetropi (Gözün kırma gücünün normalden az olması), Astigmatizma  (Gözün kırma gücünün farklı kadranlarda eşitsizlik göstermesi), Presbiyopi (Yaşa bağlı yakın görme gücünün kaybedilmesi) ‘dir. Bahsi geçen bu 4 problemden ilk üçünde kontakt lens tam bir düzeltme sağlayabilirken, presbiopide yararlılığı sınırlıdır. Ayrıca ‘Afaki’ ismi verilen, katarakt ya da travma gibi nedenlerle lens organlarını kaybetmiş ama cerrahi yolla göz içi lensi yerleştirilememiş özellikle bebek yaştaki hastaların görmelerini sağlamak amacıyla da kontakt lenslerden yararlanılır. Bir başka kullanım alanı ‘Anizometropi’dir. Bu, her iki gözün kırma kusurları arasında önemli farklılık demektir. İki gözü arasında 2 dioptriden daha fazla farklı kırma kusuru olan hastalarda gözlük kullanımı çok sorunlu ya da imkansızdır. Bu hastalarda sorun kontakt lensle çözülür.
2. Tedavi edici kontakt lens kullanımı: Bir çok göz yüzeyi hastalığında, iyileşme döneminin hızlandırılması veya ağrının giderilmesi amacıyla kontakt lensler kullanılır.
3. Kozmetik kullanım: Göz rengini değiştirmek, iris tabakası ( gözün renkli kısım) olmayan veya göz yüzeyi yaralanma/cerrahi gibi nedenlerle beyaz görünen hastalarda estetik görünüm sağlamak amacıyla kullanılırlar.
4. Ortokeratoloji : Ortokeratoloji, özel tasarımlı kontakt lenslerle korneaya şekil verilerek refraksiyon kusurunun geçici olarak düzeltilmesidir. Günümüzde en sık olarak yaklaşık -5.0 D’nin altında miyopi düzeltilmesi için uygulanmaktadır. Yeni bir yöntem olmamakla birlikte, gelişmiş kornea yüzey ölçüm yöntemleri ve yüksek oksijen geçirgen sert lenslerin kullanıma girmesiyle yeniden son 10 yıldır popülerlik kazanmış ve geliştirilmiştir. Bu yöntemde, klasik kontakt lens uygulanımının aksine, kornea topografisine göre, hastaya uygun olarak üretilen/seçilen kontakt lensler, gece uyku sırasında takılır, gündüz çıkarılırlar. Birinci geceden sonra lensler etkili olmaya başlarsa da, tam etkiye kırma kusurunun derecesine bağlı olarak 1 hafta-1 ay içerisinde ulaşılır. Lenslerin kullanımına ara verildiğinde kırma kusuru bir süre sonra geri dönecektir. Ortokeratoloji ile çocuklarda miyopi ilerlemesinin durdurulabileceği öne sürülmüşse de bu iddia henüz bilimsel olarak kanıtlanmamıştır. Bu özel uygulanım, ancak ‘Kontakt Lens’ uzmanı bir Göz Doktoru’nun gözetimi ve kontrolü altında yapılmalıdır.